လၿမတ္၀ါဆို

၀ါဆိုလသည္ ၿမန္မာၿပကၡဒိန္တြင္ ေလးခုေၿမာက္လၿဖစ္သည္၊ ရက္ေပါင္း ၃၀ရွိေသာ ရက္စုံလၿဖစ္သည္၊ ၀ါထပ္ေသာယၡဳႏွစ္တြင္ပထမ၀ါဆုိ ၊ ဒုတိယ၀ါဆုိ ဟုႏွစ္မ်ိဳးေခၚဆုိ၍ ရေသာလမ်ိဳးၿဖစ္သည္၊ ၿမန္မာစာေပ တို႔တြင္၀ါဆုိလကို ေႏြတာလ ဟုလဲေခၚဆုိၾကသည္၊ ၀ါဆိုလၿပည္႔ေန႔သည္ ေႏြကာလ၏ အဆုံးအဖ်ားကို ေရာက္ေသာကာလၿဖစ္၍ ေႏြတာလဟုေခၚဆုိသည္ဟု မွတ္သားရဘူးပါသည္။

မင္းၾကီးစြာေဆာ္ကဲလက္ထက္ မိဖုရားဖြားေစာ၏အလွဴေတာ္ေက်ာက္စာတြင္

 { ဘုရားၿမတ္မြန္၊ နိွဗၺာန္လြန္ၿပီး၊ သာသနာႏွစ္၁၉၄၂ ၊ သကၠရာဇ္၇၆၀ ၊ေႏြတာလဆန္း } ဟူ၍ေရးသားထားေသာေၾကာင္႔ ေႏြတာလဟူေသာအသုံးအႏႈံးသည္ ။ ပုဂံေခတ္မွစတင္သုံးစြဲလာေသာ အသုံးၿဖစ္ေၾကာင္း မွန္းဆႏိုင္ပါသည္ ။  

၀ါဆုိဟူေသာအမည္မွာ ၿမန္လူမ်ိဳးဗုဒၶဘာသာမ်ားရဲ႕ ကိုးကြယ္ရာၿဖစ္ေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား (ဣမသၼိံ ၀ိဟာေရ ဣမံေတမာသံ ၀ႆံဥေပမိ )ဟူ၍ရြတ္ဆို ၀ါကပ္ေသာလ ၿဖစ္၍ ဤလကို ၀ါဆိုလဟုေခၚေၾကာင္းမွတ္သားဘူးပါသည္ ။ ဤ၀ါဆိုလသည္ေႏြတာလဟူေသာ အမည္အၿပင္ ၊ မလြယ္တာလ၊ ၿမြတ္တာလ ၊ ႏြယ္တာလ ၊ နတ္ေရွာင္လဟူ၍ ေခၚေ၀ၚတတ္ၾကပါ ေသးတယ္ ။ ထုိေလးခုထဲမွ က်န္သုံးခုကိုမသိေပမဲ႔ နတ္ေရွာင္လဆိုတာကေတာ႔ အသူရာနတ္မင္း  က သူ႔သမီး သုဇာတာကို သိၾကားမင္းခိုးသြားသၿဖင္႔ သိၾကားကို အၿငိဳးထားၿပီး ပုန္းညက္ပန္းေတြပြင္႔ တိုင္း သိၾကားမင္းနဲ႔စစ္တိုက္ရာ ရႈံးသၿဖင္႔ထြက္ေၿပးရေသာလၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ (ဒါမွမဟုတ္) သိၾကားမင္းရဲ႕ အႏၱရာယ္ကို ေရွာင္ရွားရာလ ၿဖစ္ေသာေၾကာင္႔ နတ္ေရွာင္လဟုလဲေခၚဆိုေၾကာင္း ေပါရာဏ ေရွးစကားတုိ႔ကိုမွတ္သားဘူးပါသည္ ။

{ဂ်ိဳး ဂ်ိဳမ့္ ညံမာန္တင္းကာပ

၊ အသူရာသိၾကားမင္းက စစ္ခင္း ခါၿပိဳင္ၾကသည္၊

ဒီလဒီရာသီ } ဟူေသာသီခ်င္းစာသားေလးက ဒီနတ္ေရွာင္လကို ရည္ရြယ္ေရးသား ထားတာၿဖစ္ပါတယ္ ။ မဟာအတုလမင္းၾကီးက၁၂လရာသီလြမ္းခ်င္းမွာ၀ါဆိုလရဲ႕ရာသီအေနထား ကိုဒီလိုေလးမွတ္ တမ္းတင္ ထားခဲ႔ပါတယ္ ။

{ကိုးခြင္ငယ္မိႈင္းပါလို႔ ၊

ၿမင္တုိင္းမွာတဲ႔မဲညိဳ ၊

လဲလဲငယ္စို ၊

ယုဂႏၶိဳရ္ ေတာင္မဟာက ၊

ၿဗဳဗၺာသဠ္ထြန္းတဲ႔လကိုေလး} တဲ႔ ရာသီမိႈင္းညိဳတဲ႔လၿမတ္၀ါဆိုရယ္ပါ..။

၀ါဆိုလ၏ရာသီအေနအထားကို ေရႊၿပည္၀န္ၾကီးဦးဘိုးလိႈင္ကသူ႔ရဲ႕ ဥတုေဘာဇနသဂၤဟက်မ္းမွာ ဤကဲ႔သို႔ မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားထားပါတယ္ ။ ၀ါဆို၀ါေခါင္ဤႏွစ္လကို ၀ႆာနဥတုမည္၏ ၊ ဤ၀ ႆာနဥတု၌စိုစြတ္၏ ၊ ပူတုံေအးတုံရွိ၏ ၊ အုိက္၏ ၊ေကာင္းကင္၌မိုးမၿပတ္ရွိ၏ ၊အေနာက္ေလက် တတ္၏ ၊ ကြမ္းေဆးစေသာပိုး ၊မွတ္ ၊ ၿခင္ ၊ ဖား အစရွိသည္တုိ႔ေပါမ်ားကုန္၏ ၊ ထိန္ ၊မအူ ၊လက္ ထုပ္ ၊ ဆပ္သြား ၊ မုေလး ၊ ပုန္းညက္ ၊ စေသာပန္းတုိ႔သည္ပြင္႔ကုန္၏ ၊ ၿမစ္တုိ႔ေရလွ်ံကုန္၏ ၊ ေရ အိုင္ ၊ေရကန္ ၊ စသည္တို႔၌ၾကာၿဖဴ ၾကာညိဳတုိ႔သည္ ပြင္႔ကုန္၏ ၊ ေၿမၿပင္၌ မိုးေရတုိ႔ၿဖင္႔မထင္ရွား ေသာကုန္းၾကည္းရွိကုန္၏ ၊ စပါးပင္တုိ႔ၿဖင္႔တင္႔တယ္ကုန္၏ ၊ ဟူၿပီး ဥတုေဘာဇနသဂၤဟက်မ္းမွာ ေရႊၿပည္၀န္ၾကီးကမွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္ ။ 

ရာသီပန္း ၿမန္မာလ ၁၂လမွာ လတုိင္း သူ႔လနဲ႔သူ အၿမဲပြင္႔တတ္တဲ႔လရဲ႕ သေကၤတပန္းေလးေတြ ၿမန္မာ႔ေရေၿမ ေပၚမွာပြင္႔ဖူးတတ္ပါၾကပါတယ္ ။ ဒီလရဲ႕ သေကၤတပန္းကေလးကေတာ႔ ပုန္းညက္ပန္းပါ ၊ အၿခားပန္း ေတြလဲပြင္႔ဖူးတတ္ၾကပါတယ္ ။ ဒါေပမဲ႔ ပုန္းညက္ပန္းကသာ ထင္ရွားပါတယ္ ၊ ဒါေၾကာင္႔ မဟာအတု လမင္းၾကီးက သူ႕ရဲ႕၁၂လရာသီလြမ္းခ်င္းမွာ ဒီလိုေလးစပ္ဆုိပါတယ္

{ေရလွ်ံတဲ႔လ၀ါဆိုမွာ ၊

ပုန္းညက္ ညိဳ ၊

  သင္းလွတယ္ေလး } တဲ႔ ။။။။

လူဦးမင္းနဲ႔ဖုိးသူေတာ္ဦးမင္းရဲ႕၁၂လရာသီဖြဲ႔မွာေတာ႔

 {ပန္းမ်ားလွစ္ ၾကဴ ၊
မဥၥဴေရႊခတ္ ၊

ပုန္းညက္ၾကိဳင္သင္း }လို႔ေရးဖြဲ႔ခဲ႔ပါတယ္ ။။။။

ကင္း၀န္မင္းၾကီးရဲ႕၁၂ရာသီပန္းဘြဲ႔မွာ ေတာ႔

{ပုန္းညက္အနန္း ၊

ႏွင္းဆီးပန္းႏွင္႔ ၊

စခန္းၾကိဳင္သင္း ၊

ရဂုံတြင္းမွာ} လို႔စပ္ဆုိၿပီး ။။။။

အမည္မသိ ေရွးပညာရွိတဦးကေတာ႔

{နကၡတ္မိုးယံ၊

ၿဗဳဗၺာသာဠ္တုိ႔ ၊

လတံနီလွ်က္ ၊

ေရာင္ၿခည္ယွက္က ၊

ပုန္း ညက္ထိန္ထိန္ ၊

ပြင္႔ခ်င္းလိမ္ခဲ႔ } လို႔ေရးသားစပ္ဆုိၿပီး ၀ါဆိုလမွာ ပုန္းညက္ပန္းပြင္႔ေၾကာင္းေရးသား ထားခဲ႔ၾကပါတယ္ ။ ပန္းေ ပါင္းစုံတဲ႔ လရယ္ပါ ။ 

နကၡတ္နဲ႔ပြဲေတာ္ ၿမန္မာလေတြကို ၿမန္မာလိုအဆုိအားၿဖင္႔ တန္ခူး ၊ ကဆုန္ စသၿဖင္႔ ေဗဒအလိုအားၿဖင္႔ ေခၚဆိုၾက ေသာ္လဲ ၊ သူရိယသိဒၶႏၱ ေနသြား ၊ လသြားေဗဒင္ပညာမ်ားအရ ၿပိႆ ၊ ၿမိႆ ဟုေခၚဆိုပါတယ္ ။ ဒီ အမည္မ်ားကေတာ႔ ေ၀ဒပညာအေခၚလို႔ ဆိုပါတယ္ ။ ၀ါဆိုလရဲ႕ အမည္ကိုေတာ႔ ကာရကဋ္ ရာသီ လို႔ ေခၚဆိုပါတယ္ ။ ကာရကဋ္ ရာသီဟာ ရာသီရုပ္အေနနဲ႔ ပုဇြန္လုံးလို႔ေခၚတဲ႔ ဂဏာန္းေကာင္ရဲ႕ပုံပါ ။ ဒါေၾကာင္႔၀ါဆိုလဖြားတဲ႔လူမ်ားဟာ ေရၾကိဳက္ပါတယ္ ။ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္းေနတတ္ပါတယ္၊အမ်ားနဲ႔ေနထိုင္တာထက္တဦးတည္းသီးသန္႔ေနရတာကို ပုိမုိႏွစ္ သက္ တဲ႔လူမ်ိဳးပါ။ဒီ၀ါဆိုလကိုရာသီအေနနဲ႔ကာရကဋ္ရာသီေခၚဆိုၾကသမို႔မဟာအတုလမင္းၾကီးက ၁၂ရာသီ ဖြဲ႔လြမ္း ခ်င္းမွာ

ဆင္တာရာငယ္ ၊

ရာသီကာရကဋ္နရိႏၵာလဲ ၊

ကညာေတာင္နတ္ႏွင္႔ ၊

ဖိုလ္ၿမတ္ကယ္နိဗၺဴ ေအာင္ဆုယူလို႔ ၊

 ရွစ္ၿဖဴရိပ္စံ ပဥၨင္းခံေသာခါ }လို႔ေရးသားစပ္ဆိုထားပါတယ္ ကာရကဋ္ရာသီမွာ ေကာင္းကင္မွာ ဆင္တာရာထြန္းလင္းတတ္ပါတယ္ ။ ေၿမၿပင္မွာေတာ႕ ရဟန္းခံ ရွင္ၿပဳအလွဴေတြ လုပ္ၾကပါတယ္ ၊ ဒါေၾကာင္႔ ရာသီပုံလဖြဲ႔မွာလဲ

{၀ါဆိုကာရကဋ္ ၊

ပုန္းညက္ ၊

ပဥၨင္းခံ ၊

ၿဗဳဗၺာသဠ္ ပုစြန္လုံး ၊

မုေလး မာလာပြင္႔ၾကရွာ} ဟူၿပီး ေရးသားစပ္ဆုိပါတယ္ ။

{ပဥၨင္းေတာ္ပြဲ ၊

သဲသဲအုတ္ ေအာ္ ၊

 ရႊင္ေပ်ာ္လွည္႔ပတ္ ၊

ကာရကဋ္} ဟု ေရးသားစပ္ဆိုထားေသာေၾကာင္႔ ၀ါဆုိလရဲ႕ နကၡတ္မွာ ဆင္တာရာ(သို႕) ၿဗဳဗၺာသာဠ္ နကၡတ္ ၊ ပြဲေတာ္မွာ ရွင္ၿပဳရဟန္းခံဟူ၍ ပုံေသမွတ္သားႏုိင္ပါတယ္ ။ 

၀ါဆိုနဲ႔ဘာသာေရး

လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး ေရးသားေတာ္မူတဲ႔ သုံးလူ႔ရွင္ပင္ ၊ ကြ်န္းထိပ္တင္ ၊ ေသာင္းခြင္စၾကာ ၀ဠာ ၊ နတ္ၿဗဟၼာတုိ႔ ၊ ညီညာရုံးစု အစရွိသာခုႏွစ္ေန႔ဘုရားရွိခိုးမွာ

{၀ါဆိုလၿပည္႔ ၊

ၾကြက္မင္းေန႔၀ယ္

ခ်မ္းေၿမ႕ၾကည္ၿဖဴ ၊

သေႏၶယူသည္ ၊

နတ္လူၿငိမ္းဘို႔ ၊

ကိန္းပါကိုယ္ } ဆိုတဲ႔လကာၤေလးအရ ဗုဒၶရွင္ ပင္ဟာ ၀ါဆိုလမွာပဋိသေႏၶယူခဲ႔သလို ၊ {ဘုရားၿဖစ္ခါ ၊

မိဂဒါသို႔ ၊ ……၊

၀ါဆိုလၿပည္႔၊ စေန ေန႔၀ယ္ ၊

ေၾကြ႕ေၾက႕လွ်ံတတ္ ၊

ဓမၼစက္ကို ၊

မိန္႔ၿမြတ္ေထြၿပား ၊

 ေဟာေဖာ္ၾကားသည္ ၊

တရားနတ္ စည္ ၊

ရြမ္းတယ္ကုိယ္ } ဟုေရးသားစပ္ဆိုေတာ္မူေသာေၾကာင္႔ ၀ါဆိုလၿပည္႔စေန႔မွာပင္ ကုေဋနဲ႕ခ်ီ ၿပီး သတၱ၀ါေတြ ကြ်တ္တန္း၀င္ေစမဲ႔ ၊စမၼစၾကာေဒသနာၿမတ္ေဟာေတာ္မူခဲ႔ပါတယ္ ။ ယခုေဇတုိ႔ၿမင္ ေတြ႔ေနေသာ ၊ ရဟန္းသံဃာအဖြဲ႔အစည္းကို ၀ါဆိုလမွာပင္ ထူေထာင္ခဲ႔ပါတယ္ ။ ေလာကမွာ ဘုရား ၊ တရား ၊ သံဃာ ဟူ၍ ရတနာသုံးပါး ဒီလမွာပင္ေပၚေပါက္ခဲ႔လထူးလၿမတ္ၿဖစ္သလို ၊ ၿမန္ မာဗုဒၶဘာသာတုိ႔ရဲ႕ ရွာေဖြစုေဆာင္းထားေသာ ေငြေၾကးဥစၥာတုိ႔ၿဖင္႔ သကၤန္း၀ယ္ယူၿပီး

(ဣမံ ၀ႆ ၀ါသိကစီ၀ရံ သံဃႆေဒမ ) ဟူ၍ သံဃာေတာ္အရွင္သူၿမတ္တုိ႔အားလွဴဒါန္းေသာလၿမတ္တခုလဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ၊ သီတင္းသီလေစာင္႔စတင္ေဆာက္တည္ရာ လထူးလၿမတ္ၿဖစ္သလို ၊

{၀ါဆိုမည္ဆန္း၊

ၿမတ္သကၤန္း၊

လွဴဒါန္းၾကေလလွ်င္ ၊

ေသာတာပန္ႏွယ္ ၊

ဂုဏ္ရည္ၾကြယ္ ၊

အပယ္လြတ္ကင္စင္} ဆို တဲ႔ကဗ်ာေလးအတိုင္း ၀ါဆုိသကၤန္းကပ္လွဴပူေဇာ္၍ အပယ္ေလးပါး လြတ္ကင္းၾကပါေစေၾကာင္း ဆုေတာင္းရင္းၿဖင္႔ ဟုတ္ကဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ေဇတာရာပါခင္မ်ာ…။