ေတးထပ္ဆိုတာ……..(၂)

၏ ဤ ၌ သည္ ႏွင့္ ကုိကုိ၊

 သဒၵါလုိ မွတ္စြဲ ။

အဓိပၸါယ္ တယ္မလြဲေစနဲ႔၊

 ႀကံခဲလုိ႔ စပ္ပါ ။

စပ္ေျခာက္ေထြ သတ္ေျခာက္ပါးကုိလ၊

 မမွားေအာင္ သိၾကေစရာ။

ႏွင္းေရးခဲ႕တဲ႕ ေတးထပ္ စပ္နည္း အပိုဒ္ကေလးကေတာ႕ ေတးထပ္ မွာရွိရမဲ႕ အပိုင္းအေရအတြက္နဲ႕ ထားပုံသုိပုံေလးပါ။ ေဇ အခု တင္ၿပ မွာကေတာ႕ ဒီေတးထပ္ေတြ ထဲမွာပါ၀င္တဲ႕စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသေတြပါ ။ ေတးတပ္ဆိုတာ ကာရန္ရယ္ အစပ္ရယ္ အသက္ရယ္ ကိုညီညီညြတ္ညြတ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ႕ကဗ်ာသီခ်င္းတမ်ိဳးပါ ။ၿမန္မာစာေပနဲ႕ဂၤီတကိုဖြဲ႕ဆိုတဲ႕အခါ (ေသာတာလကာၤရ) နားေထာင္ေကာင္းေအာင္တန္ဆာဆင္ၿခင္း ႏွင္႔ (၀စနာလကာၤရ) စကားကိုကုိေၿပၿပစ္ေအာင္တန္ဆာဆင္ၿခင္းလို႕ႏွစ္ပိုင္းရွိပါတယ္။

ေသာတာလကာၤရအပိုင္းမွာေတာ႕ အမ်ိဳးစား၁၂ခုရွိပါတယ္ ။ ဒါကိုပင္မဟာဂီတ၁၂ခ်င္းလို႕ေခၚပါတယ္....။

1.     ႀကိဳးသီခ်င္း

2.    ဘဲြ႔ သီခ်င္း

3.    သီခ်င္းခံ သီခ်င္း

4.    ပတ္ပ်ိဳး သီခ်င္း

5.    ယိုးဒယား သီခ်င္း

6.    မြန္သီခ်င္း

7.    ဒိန္းသံ

8.    ေတးထပ္

9.    ေဘာလယ္အ႐ိုး

10. ေလးေထြသံကပ္

11. ျမင္းခင္း

12. နတ္ခ်င္း

၀စနာလကာၤရပိုင္းမွာေတာ႕ ရကန္အစ ဇာတ္စာအဆုံး ၂၂ပါးရွိတယ္...လို႕ဆရာၾကီးဦးေသာ္ဇင္ရဲ႕

ကဗ်ာ႕လမ္းညြန္စာအုပ္မွာမွတ္သားထားဘူးပါတယ္။ ေတးထပ္မွာဟာ ေသာတာလကာၤရ စာရင္း

၀င္မ်ားၿဖစ္ၾကပါတယ္။ ေသာတာလကာၤရ အဖြဲ႕မ်ားဟာ ၀စနာလကာၤရမ်ားထက္ သာယာညွင္း

ေၿပာင္းပါတယ္။  ဒါေၾကာင္႔ (၏ ဤ ၌ သည္ ႏွင့္ ကုိ ကုိ၊ သဒၵါလုိ မွတ္စြဲ၊)လမ္းညြန္ထားတာၿဖစ္ပါ

တယ္။  ဒါဟာအသံသာယာညွင္းေၿပာင္းဘုိ႕အတြက္ ေတးထပ္မွာဖြဲ႕ဆိုေရးသားရမဲ႕ ကာရန္ေတြ

ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တခု ေၿပာလိုတာကေတာ႕ ကာရန္နဲ႕နေဘ ပါ... ကာရန္ဆိုတာ  အဆုံးသတ္မွာ တူရတဲ႕အသံၿဖစ္ပါတယ္  ။ နေဘဆိုတာကေတာ႕ တလုံးနဲ႕တလုံးတူရတဲ႕အသံၿဖစ္ပါတယ္ ။  ၿမန္မာစာေပမွာ ကာရန္ေတြဟာ အက်ဥ္း၁၆ပါး ၊ အက်ယ္၆၄ပါးရွိပါတယ္။ ဒါကိုေရွးကဗ်ာပညာရွင္ၾကီးမ်ားက ေနာင္လူေတြ မွတ္သားလြယ္ေအာင္ တတ္သံ ၁၈ပါး၊  သက္သံ၁၈ ပါး၊  နိမ္႕သံ ၁၈ပါး ၊တိုင္သံ ၁၀ပါးရယ္ လို႕လမ္းညြန္ေပးခဲ႕ၾကပါတယ္ ။

ကာရန္ေတြကုိ မၾတာ လ႔ိုေခၚပါတယ္။ မၾတာ ဆိုတာ လက္ေၿဖာက္တခ်က္တီး ၊ လွ်ပ္စီးတၿဖက္လက္တဲ႕အခ်ိန္ကာလကို တမၾတာလို႕ေခၚပါတယ္ ။ တနည္းေၿပာရရင္

မၾတာ ဆိုတာ 'ဆိုတာ အသံ႐ွိန္ကို တိုင္းတာတဲ့ ျမန္မာယူနစ္  (Dimensional Unit) ျဖစ္ပါတယ္။ ကာရန္ အကုန္လုံးကို ခ်ဳံ႕လိုက္တဲ႕အခါ ဂရုသံ  နဲ႕လဟုသံရယ္လို႕ ၿဖစ္လာပါတယ္ ဂရုသံဟာ တမၾတာမွ်သာၾကာတဲ႕အသံၿဖစ္ၿပီး၊ လဟုသံမ်ားကေတာ႕ တမၾတာခြဲၾကာပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ တမၾတာခြဲ ၾကာတဲ႕အသံၿဖစ္ပါတယ္တက္သံဟာ ဂရုသံၿဖစ္ပါတယ္ ။ 

သက္သံ၊ နိမ္႕သံ ၊ တုိင္သံမ်ားကေတာ႕ လဟုသံမ်ားၿဖစ္ပါတယ္ ။  ဒါေၾကာင္႔

၏ ၊ ဤ ၊ သည္ ၊ ကိုယ္ လို႕ေခၚတဲ႕လဟုသံမ်ားနဲ႕သာစပ္ဆုိေရးသားရမယ္လို႕ညြန္ၿပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။

ကာရန္ဇယားကိုေလ႕လာၾကည္႕ပါ.........

ေနာက္တခု ကေတာ႕ (စပ္ေၿခာက္ေထြ) ေသာတာလကာၤရ ကဗ်ာအဖြဲ႕မ်ားမွာ အစပ္နဲ႕ အဟပ္ဆိုတာရွိပါတယ္ ။အနီးကပုဒ္ခ်င္း အသံခ်င္းကိုတြဲစပ္ယူတာကိုအစပ္လို႕ေခၚပါတယ္။ အေ၀းကပုဒ္ခ်င္းအသံခ်င္းကိုလွန္္းစပ္ယူတာကိုေတာ႕အဟပ္ လို႕ေခၚပါတယ္ ............

အစပ္ကေတာ႕ေၿခာက္ပါးရွိပါတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ့

(၁) သတ္ေစ့ႏွက္ သံုးခ်က္ညီ စပ္နည္း

(၂) ထိပ္ခ်င္းထပ္ စပ္နည္း

(၃) ဦးတိုက္ (ထိပ္ခ်င္းတိုက္) စပ္နည္း

(၄) ထိပ္ခ်င္းခြၽတ္(ထိပ္ခ်င္းလႊဲ) စပ္နည္း

(၅) ဘီလူးရယ္ စပ္နည္း

 (၆) ခ်ိန္ခြင္လွ်ာစပ္နည္းတို႕ၿဖစ္ပါတယ္...။

 ဒါေလးေတြကိုဥပမာအေနနဲ႕ၿပရရင္...........

၁။ စပ္နည္းကေတာ႕ ၄၃၂ စပ္နည္းလို႕ေခၚပါတယ္။ မဲဇာေတာင္ေၿခရတု

မဲဇာေတာင္ေျခ - - - +
စီးေထြေထြတည္း - - + -
ျမစ္ေရ၀န္းလည္ - + - x
ၿမိဳင္ေတာစည္က - - x
ေ႐ႊျပည္ကိုသာ - x - - အဲသလို သစ္တုံးေတြမွာ သပ္ႏွပ္သလို စပ္ထားတဲ႕နည္းမို႕သက္ေစ႔ႏွက္စပ္

နည္းလို႕ေခၚတာပါ ။

၂။ ဒီနည္းကိုေတာ႕ ၄၃၁ လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီပံုစံကို ေ၀႐ႊန္းစႏၵာခ်ီ ပိုဒ္စံုရတု
ပင္လယ္ျခားရာ - - - +
ခရီးကြာသို႔ - - + -
မွာလည္းမၾကား + - - - အဲလိုေနာက္ဆုံးအလုံးကရာနဲ႕ဒုတိယအပိုဒ္ရဲ႕ ကြာတုိ႕ထိပ္ခ်င္းထပ္ေန
လို႕ထပ္ခ်င္းထပ္ စပ္နည္းလို႕ေခၚပါတယ္.....။
၃။ဒီနည္းေလးကိုေတာ႕ ၄၁လို႕သာေခၚပါတယ္ ေ၀ရႊန္းစႏၵာရတု
မွာလည္းမၾကား - - - +
သြားလည္းမသင့္ + - - -ၾကားနဲ႕သြားဟာ ကာရန္ခ်င္းထိပ္တိုက္ၿဖစ္ေနတဲ႕အတြက္ဦးတုိက္စပ္
နည္းလို႕ေခၚပါတယ္.......။
၄။ဒီနည္းကိုေတာ႕၄၂လို႕ေခၚပါတယ္ ။ စတုဓမၼပါလပ်ိဳ႕
 တေပလ်ဥ္းလ်ဥ္း၊ တဉာဥ္းဆိုးဆိုး၊
တၫိွဳးလ်လ်၊  လို႕စပ္ဆိုပါတယ္ လ်ဥ္း နဲ႕ညာဥ္းဟာသက္ထားပုံရင္း ခၽြတ္စြပ္တူေနလုိ႕ထပ္ခ်ည္း
ခၽြတ္စပ္နညး္လို႕ေခၚပါတယ္..။
၅။ဒီနညး္ကိုေတာ႕၄၃၂စပ္နညး္လို႕ေခၚပါတယ္ မဲဇာေတာင္ေၿခရတု
အေညာင္းခံျငား - - - + (ေလး)
ခရီးသြားလွ်င္ - - + x (သံုး ေလး)
သစ္ပင္ထက္၀ွန္ - x - - (ႏွစ္) ဘီလူးမ်ားရယ္တဲ႕အခါ ေတာင္ရမ္းေၿမာက္ရမ္း ၿဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
အဲသလိုဘဲကာရန္ကလဲဟုိေရာက္ဒီေရာက္ေရာက္ေနလို႕ဘီလူးရယ္စပ္နည္းေခၚပါတယ္ ။
၆။ဒီနည္း ၄၂၃စပ္နည္းလို႕ေခၚပါတယ္ သခင္ၾကီး၏ ဧခ်င္းသံေပါက္

ေလွ်ာက္မည္စံုအင္ - - - + (ေလး)
စစ္ပင္ကိုင္းေၾကာင့္ -(+) *- (ႏွစ္ သံုး)
စစ္ကိုင္းတြင္မည္ - * + - သံု

ဒီကဗ်ာမွာေတာ႕ ကိုင္းႏွစ္ခုဟာ အလယ္ေခါင္ ေရာက္ေနပါတယ္ ။ ခ်ိန္ခြင္ရွာလို ၿဖစ္တဲ႕အတြက္ ခ်ိန္ခြင္ရွာစပ္နည္း ေခၚပါတယ္ ။ (ဒီနည္းကိုပညာရွိမ်ားမႏွစ္သက္ပါဘူး ) ေသာတာလကာၤရ လဲမၿဖစ္တဲ႕ အတြက္ေၾကာင္႔ ဒီလို စပ္နည္းမ်ိဳးကို ေတးထပ္မွာထည္႕သြင္းမစပ္မွိဘို႕ သတိေပးထားတာပါ...။

ေနာက္တခုက(သတ္ေၿခာက္ပါး)ဆိုတာပါ

ၿမန္မာစာေပမွာ အသတ္္ေပါင္း ဆယ္ခုရွိပါတယ္အဲဒါေတြကေတာ႕

က သတ္ (က္)၊ င သတ္ (င္)၊ စ သတ္ (စ္)၊ ည သတ္ (ည္)၊ တ သတ္ (တ္)၊ န သတ္ (န္)၊ ပ

သတ္ (ပ္)၊ မ သတ္ (မ္)၊ ယ သတ္ (ယ္)၊ ၀ သတ္ (၀္) - တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ဒီ အသတ္ ၁၀ မ်ိဳးကို

မူလအသတ္(သို႔မဟုတ္)မုခ်အသတ္လို႔ေခၚပါတယ္။ဒီကေနဆက္ၿပီးပြားလာတဲ့အသတ္ေတြကို

သမတိယအသတ္ (ပါဠိပ်က္)အသတ္ေတြ လို႔ေခၚပါတယ္။ က သတ္ = ခ္၊ ဂ္၊ ဃ္ (မုခ္၊ ၀ဂ္

စသည္ျဖင့္) ဒီအသက္ေတြကိုစုေပါင္းလိုက္တဲ႕အခါ  ကသတ္က္နဲ႕ ငသက္င္သက္ကတအုပ္စု

အဲလိုအုပ္စုဖြဲ႕လိုက္တဲ႕အခါ မုခ်က ၅ခု ပါဠိပ်က္အဖြဲ႕က၁စုစုစုေပါင္းေၿခာက္စုပါတယ္ ။ ဒါကိုသပ္

ေၿခာက္ပါးလို႕ေခၚပါတယ္။ ဦၤးပုညရဲ႕ ေတးထပ္တပုဒ္ကိုၾကည္႕ပါ

 မုေယာရုံ ေတာအစ ၊

ေဒါနလမ္းေၿမအညီ ။........... ဒီအပိုဒ္မွာ ေတာ နဲ႕ေဒါဟာ  တ ထ ဒ ဓ န ဆိုတဲ႕တအုပ္စုထဲကိုသက္ထားတာပါ  ။

ေနာက္ငါးၿဖာရုံ ဘင္အစု ၊

 ခင္မူ႕ နဲ႕ေနကုန္………..  ဘင္နဲ႕ခင္ဟာ ငသက္င္ သက္တာၿခင္းတူပါတယ္ ။

စနနာလကာၤရေၿမာက္တဲ႕ေတးထပ္မ်ားဟာတအုပ္စု၀င္အသတ္္ၿခင္းတူညီရပါမယ္ဒါကိုရည္ရြယ္ၿပီး

(စပ္ေၿခာက္ေထြသက္ေၿခာက္ပါး ၊ မမွားေအာင္သိတတ္ေစရာ) လို႕ဆိုၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တခုကေတာ႕(ေပါရာဏကထာကို)ကိုဆိုတာပါ ။ေပါရာဏ ဆိုတာ ေရွးစကားပါ ဆိုလိုတာ

ကေတာ႕ေရွးတုန္းကလူေတြစပ္ဆိုသြားတာေတြကိုနမူနာယူၾကလို႕ေၿပာတာဘာ ဘာကိုၾကည္႕

ၿပီးေၿပာသလဲဆိုရင္ (ဧခ်င္းစုလကာၤေတြ ကၽြမ္းလွသင္႔ေပ)ကိုၾကည္႕ေၿပာတာပါ ေရွးတုန္းကလူ

ေတြေရးခဲ႕တဲ႕ေတးထပ္ေတြ ရတု ရကန္ေတြ ဧခ်င္းေတြသာခ်င္းေတြကိုက်က္ထားၾကလို႕မွာလို

တာပါ ဒါေၾကာင္႔ စေလဦးပုညက( စပ္မူနည္း ေရးလိုပါလွ်င္ ၊ ေတးကိုသာရေအာင္က်က္ပါေတာ႕

ေၾကာက္လွနဲ႕ ၊ မ်ိဳးသိဃာၤ စိုးရိမ္နဲ႕ဗ်ာ )လို႕စပ္ဆိုခဲ႕တာၿဖစ္ပါတယ္ ေတးထပ္ကိုေ၇းခ်င္၇င္ေတး

ထပ္တပုဒ္ႏွစ္ပုဒ္ကို၇ေအာင္က်က္ထားခုိင္းတာပါ

ေနာက္တခုက(ေတးထပ္ရိုးသူ႕အေနမွာ) ပါ ေတးထပ္ရိုး ဟုတ္ကဲ႕ေတးထပ္ဟာစပ္ရိုးစပ္စဥ္ရွိပါ

တယ္ ။ အၿခားကဗ်ာေတြလို အစပ္ေၿခာက္ပါးနဲ႕ မလုံေလာက္ပါဘူး ။ေတးထပ္ၾကီး ရွစ္ဆယ္ေပၚ ေတးထပ္ စတဲ႕ ေနရာ ေတြသုံးတဲ႕ စပ္နညး္ ေတြရွိပါေသးတယ္ ။ အဲဒါ ေတြကိုလဲ ေလ႕လာၾကပါအုံး လို႕တိုက္တြန္းထားတာပါ ။ မိမိေရးတဲ႕ေတးထပ္ဟာ၀စနာလကာၤရ ပိုၿဖစ္လာေအာင္ အသံပိုသာလာေအာင္ ေလ႕လာဘုိ႕ပါ ...။

1. နေဘစပ္နည္း
2. ျပန္ကဟပ္ စပ္နည္း
3. ႐ြက္ခ်ပ္ စပ္နည္း
4. ကတၱရာ စပ္နည္း
5. ခ်ိန္ခြင္ညႇာ စပ္နည္း
6. ျခေသၤ့လည္ျပန္ စပ္နည္း
7. ေတ့ဆက္ စပ္နည္း
8.  နေဘျပန္ကဟပ္စပ္နည္း

အခုေတြ႕ရတဲ႕စပ္နည္းေတြကေတာ႕ မေရႊႏွင္းကေနဆက္လက္ရွင္းပါ႕ပါလိမ္႕မယ္ခင္မ်ား.။